روانشناسی

ساعات کاری : شنبه - سه شنبه 9 صبح - 11 شب

روان شناسی

روانپزشک کیست؟

روان پزشک دکتری است که در زمینه ی درمان بیماری های روحی روانی تخصص دارد. از آن جایی که روان پزشک مدرک پزشکی دارد و در حیطه ی روان پزشکی آموزش دیده است، از معدود متخصصان حوزه ی روان پزشکی است که می تواند برای درمان بیماری های روحی روانی دارو تجویز کند. روان پزشک درکنار روان درمانی، مثل پزشک عمومی، معاینه ی فیزیکی و آزمایش انجام می دهد.

روان پزشک می تواند به عنوان بخشی از تیم سلامت روان اغلب با پزشک عمومی، مددکار اجتماعی، مشاور و پرستاران روان کاوی مشورت کند.

روان پزشک با روان شناس نیز همکاری می کند اما نباید این دو را با هم اشتباه گرفت. روان شناس مدرک پزشکی ندارد و (به غیر از لوئیزیانا و نیومکزیک) نمی تواند دارو تجویز کند.

به علاوه، روان پزشک راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان (DSM 5) را که توسط موسسه ی روان پزشکی آمریکا طرح شده دستور کار قرار می دهد درحالی که روان شناس اغلب به DSM 5 ارجاع می دهد و روی آزمایشات استاندارد روان شناختی، مانند پرسش نامه ی شخصیتی چندمحوری مینه سوتا و تست رورشاخ، تکیه دارد.

تخصص اعصاب و روان

روان پزشکی جایی میان روان شناسی (مطالعه ی ذهن و رفتار) و عصب شناسی (مطالعه ی مغز و سیستم عصبی) قرار می گیرد. روان پزشک علائم بیماری روانی را به دو طریق تشخیص می دهد:

ارزیابی تاثیر بیماری، آسیب فیزیکی یا مصرف مواد روی وضعیت روانی و رفتار فرد
بررسی علائم با درنظر گرفتن سابقه ی زندگی فرد و یا شرایط و رخدادهای بیرونی (مانند آسیب روحی یا خشونت)
روان پزشک در رویکردی که تحت عنوان مدل زیستی روانی اجتماعی شناخته می شود، باید از چند ابزار برای تشخیص و انتخاب روش درمان مناسب بهره بگیرد.

 

 

معاینه ی وضعیت روانی

معاینات وضعیت روانی (MSE) بخش مهمی از ارزیابی بالینی بیماری روان پزشکی را به خود اختصاص می دهد. روان پزشک در این روش نظام مند از منظر پردازش رویکرد، رفتار، شناخت، داوری، خلق وخو، درک و افکار بیمار دست به مشاهده و ارزیابی عملکرد روان شناختی او می زند.

روان پزشک بسته به بیماری مفروض از آزمایشات مختلف روان شناختی استفاده می کند تا وجود علائم و شدت آن را تعیین کند. سپس طبق نتایج به DSM 5 مراجعه می کند تا ببیند آیا این علائم معیارهای مورد نیاز برای تشخیص یک اختلال روانی را در خود دارد یا خیر.

ازجمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تست اضطراب شامل پرسشنامه ی اضطراب بک و مقیاس اضطراب اجتماعی لایبویتز
تست افسردگی مثل مقیاس درجه بندی افسردگی همیلتون و مقیاس ناامیدی بک
تست اختلال خوردن مثل ارزیابی رفتار غذاخوری مینه سوتا و مقیاس اعتیاد غذایی ییل
تست اختلال خلق وخو مانند تست نظارت بر خلق وخوی من و مقیاس خودسنجی شیدایی آلتمن
تست اختلال شخصیت مانند مقیاس وسواس فکری عملی ییل براون و روش ارزیابی شدلر وستن (SWAP 200)
تست روان پریشی مانند مقیاس ارزیابی علائم منفی و مقیاس ارزیابی علائم مثبت

روان درمانی

این روش هم برای تشخیص و هم برای درمان بیماری روانی به کار می رود. روان پزشک طبق یک برنامه ی منظم با بیمار دیدار می کند تا درمورد مشکلات، رفتار، افکار، عواطف و روابط وی صحبت شود. روان پزشک سعی دارد از طریق کشف الگوهای فکری، رفتاری، تجارب گذشته و سایر عوامل بیرونی و درونی، در پیدا کردن راه حل مشکلات به بیمار کمک کند.

افراد در این روش می توانند به تنهایی یا به عنوان بخشی از جلسات خانوادگی یا گروهی با روان پزشک ملاقات کنند. ممکن است روان درمانی، بسته به تشخیص یا شدت علائم، طی یک دوره ی خاص انجام شود یا ادامه داشته باشد.

طبق تحقیقی که در سال ۲۰۰۷ در مجله ی روان شناسی بالینی منتشر شد، حداقل ۵۰ درصد از افراد مبتلا به اختلال افسردگی عمده از روان درمانی منظم سود خواهند برد.

داروهای روان پزشکی

استفاده از دارو در روان پزشکی امری شایع و خواص و تاثیر هریک متفاوت است. روان پزشک باید هم بر مکانیزم (عملکرد دارو) و هم بر فارماکوکینتیک آن (جذب و پخش و دفع دارو در بدن) واقف باشد.

معمولا در روان پزشکی از ترکیب چند دارو استفاده می شود و ممکن است لازم باشد برای رسیدن به تاثیر مطلوب چندبار عمل تنظیم دارو صورت پذیرد. پیدا کردن ترکیب مناسب زمان می برد و اغلب با آزمون و خطا به دست می آید.

به طور کلی می توان داروهای مورد استفاده در روان پزشکی را به شش دسته ی مختلف تقسیم کرد:

ضد افسردگی از آن برای درمان افسردگی، اختلالات اضطراب، اختلال خوردن و اختلال شخصیت مرزی استفاده می شود.
ضد روان پریشی از آن برای درمان شیزوفرنی و دوره های شیدایی و روان پریشی استفاده می شود.
ضد اضطراب برای درمان اختلالات اضطراب موثر است.
آرام بخش مثل خواب آور، آرام بخش و داروی بی هوشی که برای درمان اضطراب مقطعی، بی خوابی و ترس موثر است.
تعدیل کننده ی اعصاب در درمان اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی عاطفی به کار می رود.
محرک ها از آن برای درمان ADHD و حمله ی خواب استفاده می شود.

 

دکتر به روش

متخصص اعصاب و روان

 

دکتر یزدی زاده

استاد روان شناس